Zaburzenia odżywiania i ich objawy
Zaburzenia odżywiania to złożone schorzenia psychiczne, a nie tylko sporadyczne wpadki. Zwykle wymagają one szeroko zakrojonego leczenia medycznego i psychologicznego w celu właściwego postępowania. Zaburzenia odżywiania mogą być spowodowane przez kilka czynników
- Genetyka
- Zmiany w substancjach chemicznych w mózgu zwanych neuroprzekaźnikami
- Pewne cechy osobowości (np. osobowość typu A)
- Pewne zaburzenia medyczne i psychiczne (np. zaburzenie obsesyjno-kompulsywne lub OCD)
- Media, presja rówieśników i przekonania kulturowe
Zaburzenia odżywiania zazwyczaj zaczynają się od niezdrowej obsesji na punkcie jedzenia, wagi ciała lub kształtu. Zaburzenia odżywiania wymagają pomocy medycznej, ponieważ mogą prowadzić do krótko- i długoterminowych komplikacji zdrowotnych, które mogą być śmiertelne.
Istnieje sześć powszechnie występujących rodzajów zaburzeń odżywiania. Ich przyczyny lub wyzwalacze oraz objawy są różne.
1. Anorexia nervosa
Jest to najbardziej znane zaburzenie odżywiania. Dotyka ono częściej kobiet niż mężczyzn i zazwyczaj występuje u młodych dorosłych. Osoby te postrzegają siebie jako osoby z nadwagą, nawet jeśli mają niedowagę. Osoby te mają tendencję do ciągłego kontrolowania swojej wagi, unikania spożywania pewnych rodzajów pokarmów i ograniczania ilości spożywanych kalorii.
Do częstych objawów anorexia nervosa należą m.in.
- Przekonanie, że mają nadwagę, mimo że mają normalną lub nawet niedowagę w porównaniu z innymi osobami w tym samym wieku i wzrostu
- Obsesja na punkcie liczenia każdej kalorii
- Ograniczanie spożycia żywności
- Post i crash dieting
- Nadmierne ćwiczenia fizyczne
- Objadanie się, a następnie oczyszczanie organizmu (wymioty, przyjmowanie środków przeczyszczających, nadmierne ćwiczenia fizyczne itp.)
- Strach przed przybraniem na wadze, który może być intensywny
- Uporczywe zachowania mające na celu uniknięcie przybierania na wadze
- Niechęć do utrzymania zdrowej wagi i zaprzeczanie niedowadze
- Zniekształcony obraz ciała
- Objawy obsesyjne, kompulsywne: Ciągłe myśli o jedzeniu, wadze, gromadzenie żywności, trudności z jedzeniem w miejscach publicznych oraz przejawiają silne pragnienie kontrolowania swojego otoczenia, a także ograniczają zdolność do spontaniczności.
- Objawy ogólnoustrojowe: Z czasem anoreksja może być bardzo szkodliwa dla organizmu, powodując przerzedzenie kości, bezpłodność, łamliwe włosy i paznokcie oraz wzrost warstwy cienkich włosów (podobnych do włosów niemowląt) na całym ciele. Ciężka, nieleczona anoreksja może prowadzić do zaburzeń elektrolitowych, niewydolności wielonarządowej i śmierci.
2. Bulimia nervosa
Podobnie jak anoreksja, bulimia nervosa jest również dobrze znanym zaburzeniem odżywiania, które częściej występuje u kobiet, nastolatków i młodych dorosłych. Osoby z bulimią zazwyczaj jedzą duże ilości jedzenia, aż do momentu, gdy są boleśnie pełne. Nie są one w stanie zatrzymać lub kontrolować ich oczekiwania. Binging następuje oczyszczanie, które obejmuje wymuszone wymioty, na czczo, biorąc środki przeczyszczające, moczopędne i lewatywy lub nadmierne ćwiczenia. Jednak osoby z bulimią zazwyczaj utrzymują prawidłową masę ciała.
- Do częstych objawów bulimia nervosa należą.
- Powtarzające się epizody objadania się, po których następuje oczyszczanie organizmu
- Niska samoocena
- Strach przed przybraniem na wadze
- Ból gardła
- Obrzęk ślinianek
- Zużyte szkliwo zębów
- Słaby stan zdrowia jamy ustnej
- Próchnica zębów
- Refluks kwasowy
- Ciężkie odwodnienie
- Zaburzenia hormonalne
- Zaburzenia równowagi elektrolitowej, powodujące udar lub zawał serca
3. Zaburzenia odżywiania typu „binge eating
Binge eating disorder jest jednym z najczęstszych zaburzeń odżywiania. Może rozwinąć się w każdym wieku, ale częściej występuje w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości. Osoby te mają tendencję do spożywania dużych ilości pokarmu w krótkim czasie i brak im kontroli. Nie ograniczają kalorii ani nie mają zachowań oczyszczających. Zazwyczaj mają nadwagę lub są otyłe.
Wspólne objawy binge eating disorder obejmują:
- Jedzenie dużej ilości jedzenia szybko
- Jedzenie w ukryciu
- Jedzenie do momentu, gdy są niewygodnie pełne
- Objadanie się pomimo braku poczucia głodu
- Niezdolność do kontrolowania epizodów objadania się
- Uczucie stresu, wstydu, obrzydzenia lub winy z powodu objadania się
- Brak zachowań oczyszczających
- Pojawiająca się nadwaga lub otyłość
- Nadwaga może zwiększyć ryzyko wystąpienia chorób serca, udaru mózgu lub cukrzycy
4. Pica
Pica polega na jedzeniu rzeczy, które nie są jadalne lub uważane za jedzenie. Pożądane są substancje nieżywnościowe, takie jak lód, ziemia, kamyczki, kreda, papier, włosy, tkaniny, mydło lub skrobia kukurydziana. Pica może wystąpić we wszystkich grupach wiekowych. Częściej występuje u dzieci, kobiet w ciąży i osób z zaburzeniami psychicznymi lub niedoborem żelaza. Pica może powodować zwiększone ryzyko zatruć, zakażeń, urazów wewnętrznych i niedoborów żywieniowych. Osoby z pica mogą połykać niebezpieczne substancje, którymi mogą być ostre przedmioty, powodując śmiertelne powikłania. Jeśli jedzenie pewnych substancji nieżywnościowych jest normalnie częścią czyjejś kultury, religii lub czymś, co jest społecznie akceptowalne, nie jest to uważane za pica.
5. Zaburzenia ruminacji
Rumination disorder jest nowo rozpoznanym zaburzeniem odżywiania. W tym stanie, ludzie cofają jedzenie, które wcześniej przeżuli i połknęli. Następnie ponownie przeżuwają pokarm i albo go połykają, albo wypluwają. Zwykle występuje to w ciągu pierwszych 30 minut po jedzeniu. Jest to refluks dobrowolny. Może rozwinąć się w okresie niemowlęcym, dziecięcym lub dorosłym. Niemowlęta zazwyczaj same z niego wyrastają. Jednak rosnące dzieci i dorośli zazwyczaj wymagają terapii. Niemowlęta i dzieci z tym zaburzeniem mogą nie być w stanie przybrać na wadze. Powoduje to utratę wagi i poważne niedożywienie, które może być śmiertelne. Dorośli z tym zaburzeniem mają tendencję do ograniczania ilości spożywanego jedzenia, zwłaszcza w miejscach publicznych. Może to spowodować utratę wagi, co powoduje niedowagę.
6. Zaburzenia związane z unikaniem/ograniczaniem przyjmowania pokarmów
Avoidant/restrictive food intake disorder (ARFID) był wcześniej znany jako „zaburzenie karmienia w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym”. Zwykle rozwija się w okresie niemowlęcym lub wczesnodziecięcym i utrzymuje się do wieku dorosłego. Występuje jednakowo często u mężczyzn i kobiet. W tym zaburzeniu, jest zaburzone jedzenie albo z powodu braku zainteresowania w jedzeniu lub niechęci do niektórych zapachów, smaków, tekstur, kolorów lub temperatur. Jest to poza wybrednym jedzeniem lub mniejszym spożyciem pokarmów, co jest uważane za normalne. Unikanie lub ograniczanie pewnych pokarmów z powodu braku dostępności lub przekonań religijnych czy kulturowych też się nie liczy.
Do wspólnych objawów ARFID należą:
- Unikanie lub ograniczanie przyjmowania pokarmów, co uniemożliwia osobie spożywanie wystarczającej ilości kalorii lub składników odżywczych
- Trudności w jedzeniu z innymi
- Utrata wagi
- Słaby lub opóźniony rozwój dziecka
- Niedobory składników odżywczych
7. Inne zaburzenia odżywiania
Niektóre mniej powszechne zaburzenia odżywiania, które istnieją to m.in.
- Purging disorder: Samoistne wymioty, środki przeczyszczające, moczopędne lub nadmierne ćwiczenia fizyczne bez brania.
- Zespół nocnego jedzenia: Jedzenie nadmierne w nocy, często po przebudzeniu ze snu.
- Inne określone zaburzenia karmienia lub jedzenia (OSFED): Obejmuje wszelkie inne schorzenia, które mają podobne objawy do zaburzeń odżywiania, ale nie pasują do żadnej konkretnej kategorii. Na przykład ortoreksja jest stanem, w którym ludzie obsesyjnie skupiają się na zdrowym odżywianiu w stopniu, który zakłóca ich codzienne życie. Osoby te mogą eliminować całe grupy pokarmów, obawiając się, że są one niezdrowe. Przestrzegają narzuconych sobie zasad diety, co może prowadzić do niedożywienia, znacznej utraty wagi, trudności w jedzeniu w kontaktach społecznych i niepokoju.